Socrates zei het al in 400 voor Christus: ‘Ik weet slechts één ding: dat ik niets weet.’ Ik ben zeker geen fan van hem. Mijn persoonlijke held Karl Popper heeft hem in de vorige eeuw tot zijn sokken afgebrand. Of tot zijn sandalen, waarschijnlijk. Toch had hij wel een punt.

Het leven is een voortdurend leerproces. In mijn vak ben je gezien als je denkt het allemaal wel te weten. Je moet je kennis zien als iets dat je voortdurend moet argwanen. Dacht je gisteren nog dat je de ene pil moest voorschrijven tegen last van pijnlijke lurven, dan is het morgen weer een andere pil. Onderzoekers komen dagelijks tot nieuwe conclusies. Dus het devies is blijven lezen.

Dus als u dacht iets van de dokter te kunnen leren, dan ben ik bang dat u te veel vertrouwen in hem of haar heeft. De dokter is ook maar een mens die twijfelt aan zijn kennis. En zijn eigen ervaring valt in het niets bij de zee van wetenschappelijke kennis die over de wereld bijgeschaafd wordt.

Het is zelfs eerder andersom. De dokter leert van u. Ik leer hele dagen nieuwe dingen van mijn patiënten. En ik word er nog voor betaald ook. Ik zit achter mijn bureautje en ik zie hoe u omgaat met uw problemen, hoe u vecht tegen uw demonen en kracht put uit uw leven. En ik ben voortdurend verwonderd. Spreekuur doen, visites rijden, het is een continue reis door uw levens en een onophoudelijke stroom van indrukken en lessen. En ondertussen begrijp ik er meestal niks van waar u de kracht vandaan haalt. Om met uw chronische pijn om te gaan zonder mijn bijwerking-pillen te willen. Om uit uw depressies te klimmen door u open te stellen voor al het mooie dat u ziet. Om slecht nieuws te verwerken door van de mensen om u heen te houden.

Mijn voorganger vergeleek ooit spreekuur doen met lezen in een postzegel-album. Ik snap precies wat hij bedoelt. Al die patiënten zijn mooie en verschillende postzegels. Ieder met zijn eigenaardigheden en schitterende eigenschappen. En allemaal worden ze langzamerhand ‘eigen’. Je leert van al je patiënten. Ze vormen je en ze maken jou tot wie je bent. Zodra ik ga denken dat ik mijn patiënten wel ken, dat ik niets meer van hen kan leren en me niet meer over hen kan verbazen, heb ik hen niets meer te bieden.